Hollands Noorderkwartier in 1288

Overzichtskaart met reconstructie van Noord-Holland anno 1288 met oorspronkelijke plaatsnamen en toenmalige bedijking. Behoort bij: De kaart van Hollands Noorderkwartier in 1288 / door G. de Vries, Az. - Amsterdam : Van der Post, 1864, in: Verhandelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Afd. Letterkunde, 2e dl/III.

De kaart komt uit de collectie van Zuiderzeecollectie.nl

 

Klik op de kaart  om de details te bekijken.
In het noorden zie je Dirkshorn, liggend bij de meren Scagherwaerdt of Witsmeer en de Woutmeer. In 1630 werd octrooi aangevraagd voor bedijking en de meren werden vervolgens ingepolderd. Anno nu heet de polder de Schagerwaard.


Waar komt de naam Tolke vandaan?

Fragment kaart Noord-Holland 1575 van Joost Jansz Bilhamer

Fragment uit kaart van 1633. (Kaart ligt gedraaid)

In dit fragment zie je de Scagher Waerdt ofte Witzmeer.
Dat was ooit een breed water, door stormen in de 12de en 13de eeuw uitgegroeid tot een reusachtig binnenmeer. De Tolkerdijk deed dienst als waterkering. Transport ging in die tijd meestal over water. De route naar Schagen ging over dit meer. Om Schagen te bereiken moesten de schepen over de Tolkerdijk worden gesleept. De schuiten werden ‘overgehaald’, dat wil zeggen, met man en macht over een houten helling getrokken naar de andere kant van de dijk. Overzetten was zwaar werk en dat moest natuurlijk betaald worden: de ‘tol’. Later werd daar een sluis gebouwd, maar de tol bleef. Deze plek werd de Scagher Tolhekke genoemd, allengs ingekort en verbasterd tot Tolke.

Helling waar de schepen werden 'overgehaald'.


Kadasterkaart uit 1825

Fragment kadasterkaart met Groenveld

De Groenveldsdijk heette toen Groenveldsweg.
De Groenvelderweg heette Schager Waards Middelweg.
Je kunt zien dat de molen toen nog was uitgerust met een scheprad. In 1842 is het scheprad vervangen door een (houten) vijzel.


Bron: John van Lunsen - Fred Prins - Westfries Genootschap - Het Geheugen van Schagen

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.